Dawne pole golfowe


W dzisiejszych czasach przechadzając się po lesie na południe od Giszowca, w stronę Murcek, trudno sobie wyobrazić, iż kilkadziesiąt lat temu funkcjonowało tutaj całkiem spore pole golfowe, goszcząc osobistości z różnych krajów świata.

Pole powstało na życzenie amerykańskich mieszkańców osiedla. Gdy w latach 20. Giszowiec znalazł się po polskiej stronie granicy, spółkę spadkobierców Gieschego zaczęły trapić problemy finansowe. Wówczas podjęto decyzję o utworzeniu holdingu, w którym większa część akcji przypadła Amerykanom. Spółkę nazwano Silesian-American Corporation (SACO). Nowi amerykańscy dyrektorzy przenieśli się wraz z rodzinami do specjalne dla nich wybudowanych willi na południe od osiedla.

Pieczątka klubu golfowego
Pieczątka klubu golfowego.

1 kwietnia 1931 roku powołano do życia Golf-Klub im. Kazimierza Pułaskiego – bohatera wspólnego dla Polaków i Amerykanów. Na sporządzonym wówczas protokole widnieje trzynaście nazwisk, głównie anglosaskich, ale również jedno polsko brzmiące – Wacława Pogorzelskiego. Prezesem został dyrektor holdingu George Sage Brooks.

Pole rozpościerało się od południowo-zachodniego krańca osiedla, tuż obok wieży ciśnień, aż po okolice Murcek. Posiadało ono dziewięć dołków i rozłożne było na dziewięciu łagodnych pagórkach. Na północnym skraju stał domek klubowy. Parterowy budynek, na podmurówce, mieszczący salę z kominkiem, mieścił dwie garderoby, kuchnię oraz toaletę i służył przede wszystkim jako miejsce spotkań. Pole szybko stało się drugim po gospodzie centrum kulturalnym Giszowca. Było to miejsce przeznaczone dla lokalnych elit. Oprócz amerykańskich dyrektorów, korzystali z niego również polscy inżynierowie.

Budynek klubowy
Projekt domku klubowego.

W dniu założenia sporządzono statut. Podobno w jednym tylko paragrafie panowała od początku jednomyślność – do klubu mogli należeć wyłącznie mężczyźni. Każdy z członków założycieli miał wpłacić 1000 złotych (dla porównania – inżynier kopalni Giesche zarabiał średnio 1200 złotych miesięcznie). Miesięczna stawka wynosiła początkowo 35 zł, w następnych latach cena sukcesywnie spadała.

W późniejszych sprawozdaniach na liście członków pojawiają się również członkinie honorowe. Panie mogły wstąpić do klubu, ale dopiero po jednogłośnej aprobacie pozostałych klubowiczów.

Mapa golf-klubu
Powierzchnia dzierżawna golf-klubu im. Pułaskiego w Giszowcu.

Zachowały się informacje, iż do końca 1932 roku zorganizowano 14 turniejów oraz całą masę przyjęć. Klub gościł kontrahentów Giesche oraz sportowców z wielu europejskich krajów, między innymi z Austrii, Szwajcarii i Skandynawii. Było to bowiem jedyne przedwojenne pole golfowe na Śląsku, ale także jedno z niewielu w Europie. Jeden z członków ubiegał się w Szkocji o przyjęcie tutejszego klubu do prestiżowego Caledonian Association of Scotland.

Zimą Amerykanie niekiedy zamieniali tutejsze pagórki w łagodne stoki narciarskie, próbując tam swoich pierwszych kroków przed wyjazdem do prawdziwych górskich ośrodków.

Dostęp do pola golfowego dla mieszkańców nie był swobodny. Zatrudniani byli tutaj chłopcy z Giszowca do pomocy, ale na teren mogły się dostać jedynie osoby posiadające specjalne uprawnienie.

W czasie II wojny światowej, kiedy w okolicy zamieszkiwał nadprezydent Górnego Śląska Fritz Bracht, nie korzystano z pola. Początkowo służyło ono okolicznej szkole, potem jednak zarosło. Budynek klubowy przerobiono na sklep. Potem teren pola stopniowo zanikał. Starsi mieszkańcy pamiętają, że jako dzieci w czynie społecznym sadzili na tym terenie drzewa. Władza ludowa nie była zainteresowana imperialistycznym sportem. Dzisiaj bardzo dociekliwe osoby mogą odnaleźć jedną z niewielu pozostałości – betonową ławkę kilkadziesiąt metrów za wieżą ciśnień, przy rozlewisku na prawo od leśnej drogi.


Pole golfowe
Pole golfowe na Giszowcu, lipiec 1940. (wł. rodzina Lanc)
Pole golfowe
Budynek golf-klubu zimą. (z archiwum Ludwika Lubowieckiego)
Pole golfowe
Budynek golf-klubu, 1940 r.
Pole golfowe
Walec do wyrównywania terenu.
Pole golfowe
Giszowianie na polu golfowym. (wł. M. Braszczok)

Statut, strona 0
Statut, strona 0
Statut, strona 0
Statut, strona 0
Statut, strona 0
Statut, strona 0
Statut, strona 0
Statut, strona 0
Statut Golf-klubu w języku polskim – wersja opracowana na szóstym walnym zgromadzeniu, 26 lutego 1937 r.
(wł. M. Braszczok)

Oprac. Piotr Grzywocz.
Literatura: